Биіктіктегі жұмыстарда қауіпсіздікті қамтамасыз ету
2025-07-18 23:37
Өнеркәсіптік альпинистердің биіктік жұмыстарын жүргізу кезінде қауіпсіздік қалай қамтамасыз етіледі
Биіктікте жұмыс істеу әрқашан әсерлі көрінеді. Адам ауада ілініп тұрғандай болып, техника дәрменсіз болатын жерлерде дәлдікпен жұмыс істейді. Бірақ бұл әсерлі көріністің артында нақты есепке, жүйелілікке және тәртіпке негізделген құрылым жатыр. Дәл осы жүйе биіктікте орындалатын жұмыстардың сенімділігі, қауіпсіздігі мен экономикалық тиімділігін қамтамасыз етеді. Өндірістік альпинизм — бұл әрқашан нақты есеп, қатаң тәртіп және бақылау.
Биіктіктегі жұмыстар кезіндегі негізгі қауіптер
Биіктікте жұмыс істеу — әрдайым елеулі қатерлермен байланысты. Бұл қауіптерді елемеуге болмайды. Негізгі тәуекелдердің - төрт тобы бар және әрқайсысына тапсырыс беруші тарапынан ерекше назар аударылып, тиісті нормативтік құжаттармен реттеледі:
Адамның немесе заттардың құлауы. Ең айқын әрі ең қауіпті қатер. Қауіпсіздік жүйесінің бұзылуы, бекітудің үзілуі немесе құрал-саймандардың дұрыс бекітілмеуі ауыр жарақаттар мен өлімге әкелуі мүмкін. Сондықтан қосарлы арқан, барлық заттардың бекітілуі және әр жұмыс кезеңінің қатаң бақылауы міндетті.
Құрылымдық элементтердің бұзылуы. Егер бекіту нүктесі (мысалы, тот басқан немесе әлсіреген ескі ағаштар) сияқты тұрақсыз жерге орналастырылса, тірекпен бірге құлау қаупі туындайды. Мұндай аймақтар, жұмыс басталар алдында барлық тірек нүктелері визуалды және құрал-сайман арқылы тексеріледі.
Электр тогымен жанасу және өрттің шығуы. Электр беру желілеріне немесе кабель жолдарына жақын жерде жұмыс істеу арнайы рұқсатты және қауіпсіз қашықтықты сақтауды талап етеді. Ұшқын, зақымдалған сым немесе құралдардың қызып кетуі өртке себеп болуы мүмкін.
Кенеттен өзгерген ауа райы. Қатты жел, жаңбыр немесе мұздану жұмысты қауіпті етеді. Сондықтан жұмыс ауысымы басталмас бұрын ауа райы жағдайлары мен болжамы бағаланады. Қауіпті жағдайларда жұмыс тоқтатылады.
Барлық қауіпсіздік талаптарын сақтау — нысанға кірудің міндетті шарты.
Нысандарда қауіпсіздік қалай қамтамасыз етіледі
Биіктікте жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік — бұл тек альпинистің жауапкершілігі емес, ол әрбір әрекет нақты регламентке бағынатын, жүйелі тәсілдің нәтижесі. Басты қағида: адам өмірі мен денсаулығы кездейсоқ жағдайларға тәуелді болмауы тиіс, олар алдын ала қамтамасыз етіледі — жобалау кезеңінде, техникалық шешімдер арқылы және өндірістік бақылау арқылы.
Жұмысшылар нысанға шықпай тұрып, технология маманы қозғалыс бағытын, бекіту нүктелерін, жұмыс аймақтарын және көтерілу әдістерін есептейді. Бұл әрекеттердің барлығы ЖӨЖ — жұмыс өндірісінің жобасықұжатына енгізіледі. Дәл осы кезеңде қауіпсіздік талаптарын практикалық орындау басталады. Әрбір анкер мен тірек нүктесінің ауыстырылуы журналға тіркеледі. Бұл тіркеусіз жұмыс жалғастыруға қатаң тыйым салынады.
Өндірістік альпинизмнің негізгі стандарты — екі тәуелсіз сызықта жұмыс істеу: негізгі және сақтандыру. Негізгісі - жүктемені көтереді, сақтандыру — оны әрдайым қайталап отырады. Кез келген төтенше жағдайда дәл осы сақтандыру арқаны жұмысшыны құлаудан сақтайды. Бұл тәсіл қауіпсіздікті техникалық сенімділікке негіздейді.
Жүйенің барлық элементтері төрт есе беріктік қорына ие болуы керек. Бұл ереже арқандарға да, бекіту нүктелеріне де қатысты. Егер тірек орнының беріктігіне күмән туса, қосымша арқан немесе тексерілген сенімділік коэффициенті бар анкер пайдаланылады. Осылайша жүйе тіпті бір тірек жоғалса да тұрақтылықты сақтайды.
Жұмыс барысында жұмысшылар мен басшылық арасында тұрақты байланыс қамтамасыз етіледі. Бұл үшін радиоарналар немесе сигналдық жүйелер қолданылады (көру шектелген жағдайда әсіресе маңызды). Тіпті 10 м/с дейінгі жел кезінде де байланыс үздіксіз болуы тиіс— бұл салалық ережелерде көрсетілген міндетті талап.
Сертификатталған жабдық
Сенімді құрал-жабдықсыз биіктіктегі қауіпсіз жұмыс туралы айту мүмкін емес. Өндірістік альпинизмде қолданылатын барлық құралдар мемлекеттік және халықаралық стандарттарға сай болуы тиіс және олардың пайдаланылуы құжатпен дәлелденуі қажет. Бұл — әрбір элементтің ауыр жүктемеге төтеп беріп, төтенше жағдайда сенімді болуына кепілдік береді.
Нормативтік құжаттарда көрсетілген негізгі талаптар:
арқандардың диаметрі 10−13 мм;
20 кН-нан кем емес жүктемеге төтеп беретін құлыпты карабиндер;
әрбір элементктің паспорты және сертификаты болуы міндетті.
Әр құрал міндетті түрде тіркеуден өтеді және тексеріледі. Мысалы, арқандарға маркировка жасалады(шығарылған күні, сынақ деректері, қалдық ресурсы көрсетіледі). Бұл деректер арнайы құжатқа енгізіледі және осындай бақылаусыз пайдалануға тыйым салынады.
Карабиндер — жай ғана «ілгек"емес. Әр қосылу элементінде муфта болады, ол соққы немесе үйкеліс кезінде де өздігінен ашылып кетуін болдырмайды. Олар кемінде 2 тоннаға дейінгі жүктемегешыдауы тиіс. Бұл көрсеткіш сынақтарда тексеріліп, техникалық төлқұжатта бекітіледі.
Жұмыс орындығы мен белдік жүйесі - бұл тек қауіпсіздік емес, ыңғайлылық пен денсаулық кепілі. Арнайы орындығы салмақты тиімді таратады: жамбас пен бел аймағына қысым түспейді. Бұл ұзақ мерзімді жұмыс кезінде шаршауды азайтып, қимыл дәлдігін сақтап, өнімділікті арттырады.
Оқыту және рұқсаттар
Өнеркәсіптік альпинист болуға үміткер биіктікте жұмыс істеуге рұқсат алу үшін кемінде 40 академиялық сағат оқудан өтеді:
● Курстың жартысы — теория (нормативтер, есептеулер, еңбек қорғау, қауіпсіздік техникасы); ● Екінші жартысы — практикалық сабақтар: түйін байлаудан бастап құтқару операцияларын модельдеуге дейін.
Алайда курсты аяқтағаннан кейін альпинист жылдар бойы жай ғана жұмыс істей алмайды. Әр 12 ай сайын ол біліктілігін қайта растауы тиіс: нұсқамадан өту, сынақ тапсыру, техникасын көрсету. Бұл тексерулер орталықтандырылған түрде, арнайы рұқсат журналдарына тіркеле отырып жүргізіледі.
Биіктікте жұмыс істеу үшін тұрақты денсаулық қажет: гипертония, үйлестіру бұзылыстары, жүрек немесе вестибулярлық аппарат аурулары кезінде рұқсат берілмейді. Мамандар жыл сайын терапевт пен бейінді дәрігерлерден медициналық тексеруден өтеді. Медициналық анықтама — әр ауысым алдында міндетті құжат.
Алғашқы оқудан кейін екі жылдан соң қайта аттестациядан өту қажет: бұл не қайталап оқу курсы, не кеңейтілген тестілеу болуы мүмкін.
Мердігер тарапынан бақылау
Сапалы компаниялар көпсатылы тексеру жүйесін енгізеді: жобаны талдаудан бастап жұмыс аяқталғаннан кейінгі техникалық қадағалауға дейін. Alpim компаниясында қауіпсіздік — үздіксіз процесс ретінде ұйымдастырылған. Жұмыс басталмас бұрын маман ішкі аудит жүргізіп, көтерілу бағыттарын, бекіту нүктелерін және нысан жағдайын бағалайды. Бұл альпинистер биіктікке шықпай тұрып-ақ ықтимал бұзушылықтарды анықтауға мүмкіндік береді.
Мобилизация жылдамдығы ерекше назар аударады. Барлық жабдық жабық, жылы әрі арнайы жабдықталған бөлмеде сақталады, бұл екі сағат ішінде толық жабдықталған жинақты дайындап, беруге мүмкіндік береді. Бұл жедел шақырулар мен төтенше жағдайлар кезінде өте маңызды, себебі жылдамдық жұмыс нәтижесіне тікелей әсер етеді.
Жүйелі тәсілдің дәлелі - халықаралық сертификаттау. Alpim компаниясы өз жұмысын ISO 45 001 стандартының талаптарына сәйкес ұйымдастырған, бұл тәуекелдерді басқару саласындағы ең үздік халықаралық тәжірибелердің сақталуына кепілдік береді.
Қорытынды
Тапсырыс беруші үшін пайда тек бір метрдің бағасынан басталмайды — ол жұмыстың қалай ұйымдастырылғанына байланысты: жобалаудан бастап соңғы тексеріске дейін. Егер мердігер нақты нұсқаулықтарға сәйкес әрекет етсе, бекітудің регламенттелген әдістерін қолданса және барлық кезеңдер бойынша ашық есеп жүргізсе, тәуекелдер күрт азаяды, үзілістер болмайды және мерзімдердің дәл орындалуы қамтамасыз етіледі. Бұл — жаңа іскерлік стандарттың негізі: қауіпсіздік — тиімді бизнес-процестің бір бөлігіне айналуда.
Жұмыс толықтай «кілтпен тапсырылған» кезде, клиент тек көрінетін нәтиже ғана емес, сенімділіктің құжаттық дәлелін де алады: жүк түсетін нүктелерді сынау актілері, арқан тексеру журналдары, анкерлерге түсетін жүктемелер бойынша қорытындылар, сондай-ақ барлық талаптардың орындалуын растайтын толық есеп. Бұл — тапсырыс берушінің мүддесін қорғау және әрбір іс-әрекеттің техникалық регламентке сәйкес орындалғанына кепіл.
Биіктікте жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік жүйесіне компания қаншалықты қатаң қарайтын болса, ол тапсырыс берушінің көзінде соншалықты сенімді болады. Әр кезеңді жоспарлап, есептеп, бақылауға алатын мердігер тек адамдар мен нысандардың қауіпсіздігін ғана емес, тапсырыс берушінің іскерлік беделін де қорғайды. Егер сізге қауіпсіздік, дәлдік және мерзімді сақтау маңызды болса, Alpim. kz командасы — сізге қажет мамандар.